آشنایی با انواع دور سنج و نحوه عملکرد آن ها

با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن ابزارهای اندازه گیری دقیق، یکی از وسایلی که مهندسان و تکنسین ها و همینطور تعمیرکاران از آن‌ها استفاده می‌کنند دور سنج ها هستند. کاربرد دور سنج ها برای اندازه‌گیری دور موتور بر حسب RPM (دور در دقیقه) است. البته مدل‌های مختلفی از دور سنج ها وجود دارند که علاوه بر اندازه‌گیری دور موتور، قابلیت اندازه‌گیری سرعت گردش موتور با دقت بالا را نیز دارند. در این مقاله از سایت درخشش الکتریک قصد داریم تا شما را با دور سنج ها و نحوه عملکرد آن‌ها آشنا کنیم تا در هنگام خرید دور سنج مورد نیاز خود، بهترین انتخاب را داشته باشید.

آشنایی با دور سنج ها

همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، دور سنج ابزاری الکتریکی است که برای اندازه‌گیری تعداد دور موتور بر حسب دقیقه  (RPM) مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته مدل‌های خاصی از این دستگاه قادر هستند تا علاوه بر اندازه‌گیری تعداد دور موتور، سرعت گردش موتور را هم اندازه‌گیری کنند. در بازار انواع دور سنج ها وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها دور سنج دیجیتال است. همچنین از نظر شکل و کارکرد نیز می‌توان دورسنج ها را در انواع مختلفی مانند دور سنج تماسی َ، نوری و لیزری در نظر گرفت که شما می‌توانید بر اساس نیاز خود خرید دور سنج تماسی ، لیزری و نوری را از فروشگاه درخشش الکتریک انجام دهید.

کاربرد دور سنج ها

کارکرد اصلی دور سنج ها، اندازه‌گیری دور موتور است. به همین دلیل از این وسیله در وسایل نقلیه استفاده می‌شود. برای مثال در صنعت خودروسازی بر روی ماشین‌ها صفحه‌ای وجود دارد که نشان دهنده‌ی دور موتور است. دور سنج تعبیه شده در ماشین به راننده اطلاع می‌دهد که چه زمانی نیاز است تا دنده‌ی ماشین را عوض کند.

از طرفی تعداد دور موتورها یک عدد استاندارد و بهینه شده‌ای دارد و کارکرد آن‌ها باید بر اساس همان عدد باشد. اگر موتورها بیشتر و سریع‌تر از حد استانداد خود گردش کنند ممکن است دچار آسیب شوند. برعکس این مورد هم وجود دارد. یعنی در صورتی که گردش دور موتورها به کندی صورت گیرد ممکن است دستگاه آسیب ببیند. به همین دلیل لازم است نحوه صحیح گردش موتور تست شود که برای انجام این ار از وسیله ای به نام دور سنج یا تاکومتر استفاده می‌شود.
 

به طور کلی موارد استفاده از  دور سنج ها یا تاکومترها در موارد زیر بیشتر است:

۱- تعداد دور موتورها (مانند چرخ‌ها، توربین‌ها، موتورها، شفت‌ها، فن‌ها و...)
۲- اندازه‌گیری سرعت نوار نقاله

انواع دور سنج ها

تاکومتر ها یا دور سنج ها دارای انواع مختلفی هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به دور سنج تماسی، دور سنج لیزری و دور سنج نوری اشاره کرد. هر کدام از این دستگاه‌ها دارای دقت اندازه گیری و محدوده اندازه گیری خاص خود هستند. پیش از معرفی این دستگاه‌ها در ادامه مقاله، توصیه می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با مفهوم دقت اندازه‌گیری مقاله ی محاسبه ی خطای اندازه گیری و دقت اندازه گیری را مطالعه کنید. در ادامه همراه ما باشید.

دور سنج تماسی

دور سنج های تماسی که به دور سنج مکانیکی نیز مشهور هستند دسته‌ای از دور سنج ها می‌باشند که قابلیت اندازه‌گیری گردش دور موتور را دارا می‌باشند. این وسیله جهت اندازه‌گیری دور موتور نیازمند آن است تا به شفت موتور متصل شود.

دور سنج لیزری

دور سنج لیزری دارای یک لیزر در بدنه دستگاه می‌باشند که به کمک آن می‌توانند سرعت گردش موتور را بر حسب دور در دقیقه محاسبه کنند. دور سنج لیزری در دسته تاکومترهای غیر تماسی قرار می‌گیرند. این وسیله برای مکان‌هایی که دسترسی به موتور دشوار است مانند فضاهای تنگ یا کار با ماشین آلات صنعتی بسیار پر کاربرد است. تاکومترهای لیزری دارای مدل‌های مختلفی هستند که به طور معمول حد فاصل قرار گیری آن‌ها تا جسم دوار بین ۱ یا ۲ متر است.

دور سنج مکانیکی - لیزری

نوع دیگری از دور سنج ها نیز وجود دارند که در بازار بسیار رایج هستند. این دورسنج‌ها هم قابلیت اندازه‌گیری به صورت تماسی (مکانیکی) و هم قابلیت اندازه‌گیری به صورت لیزری را دارا می‌باشند.
 

نحوه عملکرد دور سنج ها

با وجود آنکه انواع مختلفی از دور سنج ها وجود دارند اما عملکرد همه‌ی آن‌ها مشابه یکدیگر است. اما ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشند. این تفاوت در نحوه عملکرد دور سنج های تماسی و لیزری کاملا روشن است. در ادامه برای آشنایی بیشتر شما با نحوه عملکرد انواع دور سنج ها توضیحاتی را در این باره خواهیم داد.

نحوه عملکرد دور سنج لیزری یا نوری (غیر تماسی)

این نوع از دور سنج ها به دلیل بهره‌گیری از قطعات متحرک کم‌تر، از طول عمر بیش‌تری برخوردار هستند. یکی دیگر از ویژگی‌های دور سنج های غیر تماسی استفاده از فناوری پیشرفته برای ارزیابی دور موتور و همینطور خوانش آسان‌تر نتایج روی صفحه نمایشگر است. این دور سنج نیازی به تماس مستقیم با شفت دوار ندارد و برای اندازه‌گیری دور موتور از لیزر یا نور بهره می‌گیرد. بدین منظور می‌بایست یک تکه از برچسب یا نوار مخصوص که همراه دستگاه‌های دور سنج لیزری ارائه می‌شود را به شفت یا جسم دوار بچسبانید سپس در یک فاصله‌ی معین از شفت یا جسم دوار قرار گرفته و لیزر دستگاه را به برچسب بتابانید. حال با هر بار چرخش کامل نوار نور لیزر منعکس شده و دستگاه این بازتاب‌ها را در طول فرآیند اندازه‌گیری شمارش می‌کند تا سرعت چرخش را بر حسب RPM اندازه‌گیری کند.

نحوه عملکرد دور سنج تماسی (مکانیکی)

دور سنج های تماسی برای سنجش دقیق دور موتور نیاز دارند تا به شفت موتور متصل شوند. قطعه چرخان دستگاه روی شفت قرار می‌گیرد و شفت چرخ را برای تولید پالس‌ها به حرکت در می‌آورد. پس از آن پالس‌ها به دستگاه دور سنج تماسی منتقل شده و گردش موتور بر حسب دور در دقیق توسط دستگاه محاسبه می‌شود.

جمع بندی

در این مقاله به بررسی انواع دور سنج ها و نحوه عملکرد آن ها پرداختیم و گفتیم که این دستگاه شامل مدل‌های مختلفی از جمله دور سنج تماسی، دور سنج لیزری و دور سنج نوری است. سپس به توضیح مختصری درباره هر یک از آن‌ها پرداختیم. در انتها و پیش از پایان این مطلب ذکر یک نکته لازم است و آن این است که پیش از خرید دور سنج حتما باید نیازهای خود را مشخص کنید. برای مثال ممکن است شما تنها به یک دور سنج تماسی نیاز داشته باشید و دور سنج لیزری چندان به کار شما نیاید. همچنین می‌بایست بودجه خود را هم در نظر بگیرید. زیرا ممکن است برخی از دور سنج ها نسبت به مدل‌های دیگر دارای قیمت بالاتری باشند. امیدواریم آنچه که در این مطلب گفته شد، توانسته باشد شما را با انواع دور سنج و عملکردشان آشنا کرده باشد.